Sint Maarten

Het Sint-Maartenfeest wordt op 11 november, of soms de avond ervoor, gevierd.

Niet overal wordt Sint-Maarten hetzelfde gevierd. Op sommige plaatsen vinden optochten plaats en in andere worden vreugdevuren ontstoken. Algemeen is de lampionnentocht. Kinderen maken dan kleurrijke lampionnen of hollen suikerbieten uit. Ze gaan met deze lichtjes langs de deuren, en zingen speciale Sint-Maartenliedjes in ruil voor snoep of fruit.

De viering van Sint-Maarten op 11 november heeft een duidelijke christelijke achtergrond. Het is de naamdag van de heilige Sint-Martinus. Over het leven van Martinus van Tours is vrij veel bekend, omdat zijn vriend Sulplicius Severus geschiedschrijver was.





Sint MaartenMartinus werd in 316 geboren in Hongarije als zoon van een Romeins legerofficier. Op vijftienjarige leeftijd kwam hij in dienst van het Romeinse leger. Uit deze tijd stamt een van de meest bekende verhalen over Sint-Martinus. Voor de poorten van Amiens in Frankrijk kwam hij een verkleumde bedelaar tegen. Met zijn zwaard sneed hij zijn rode soldatenmantel in tweeën en gaf één helft aan de bedelaar. Deze scène is op talloze schilderijen afgebeeld, bijvoorbeeld door de schilders Rubens en Van Dijck. Nadat Martinus in 372 gekozen was tot bisschop van Tours kreeg hij een steeds grotere bekendheid. Hij stichtte in Frankrijk verschillende kloosters en stierf op hoge leeftijd in het jaar 397.

Sint-Martinus was beschermheilige van reizigers en rondtrekkende kooplui; van armen, bedelaars en bekeerde dronkaards; van herders, boeren, wijnbouwers, kinderen en van het vee. Op zijn naamdag kregen de kinderen vrij van school en was het gebruikelijk hen te trakteren, bijvoorbeeld door met lekkernijen te strooien.

In België leeft de traditie met name sterk in veel plaatsen in de Oostkantons, in West-Vlaanderen, in de streek rond Aalst en in een paar (deel)gemeenten van en rond Dendermonde. Verder kennen Mechelen, deelgemeente Hombeek en omliggende plaatsen waaronder Weerde en Peutie en plaatsen met een Sint-Martinuskerk zoals Sint-Martens-Lennik, Moerzeke en Beveren-Waas een levendige viering. Zowel in Burcht als in Beveren-Waas leeft de traditie van Sint-Maarten volop door de jaarlijkse optocht van Sint-Maarten te paard en de kinderen die "grielen". Dit is het rapen van het snoepgoed dat door Sint-Maarten wordt uitgestrooid rond de kerk. Olen, Retie en Wezel - te midden van de Antwerpse Kempen - stoken een sint-maarten(s)vuur. In Belgisch-Limburg vindt men tradities die lijken op die in Nederlands-Limburg, maar ze zijn daar minder actueel dan in Nederland. Elders in het land wordt Sint-Maarten niet traditioneel gevierd: er zijn concerten of feesten. De vieringen vallen vaak samen met de herdenkingen van de wapenstilstand.





Sint-Maarten wordt voornamelijk gevierd rond 11 november. Tijdens de avond van 10 of 11 november zijn er tochten met fakkels, lampions, lantaarns en uitgeholde bieten met daarin een lichtje. Kinderen zingen liedjes van deur tot deur in ruil voor snoep of geld. Sint-Maartensvuren, een opeenstapeling van stro en takken en vaak vergezeld van een strooien pop, worden ontstoken.

Naast 11 november worden nog andere data aan Sint-Maarten gekoppeld, zoals bijvoorbeeld 4 juli. Op die dag werd hij namelijk tot bisschop gewijd. Vandaag de dag heeft deze dag echter vooral een liturgische betekenis en blijft 11 november dé Sint-Maartenfeestdag bij uitstek.

Wat delen Sint-Maarten en Sinterklaas met elkaar?
Blije kindergezichten … onder meer dankzij de typische lekkernijen die beide baardmannen brengen: van chocolade, speculaas en marsepein tot letterkoekjes, Onze-Lieve-Vrouwtjes en heerlijk sintgebak.